اقامتگاه زوجه

اقامتگاه زوجه

ملاك تعيين اقامتگاه زن در دعاوي خانواده از نگاه قانون چيست :

طبق اصل كلي وبه حكم قانون 📖ماده ١٠٠٥قانون مدني 👈🏻ملاك تعيين اقامتگاه زن همان 🏠اقامتگاه شوهرش است و ملاك تبعيت اقامتگاه زن از شوهر است .

وليكن اين امر مستثنياتي دارد كه اين موارد به شرح زير است:

۱-در دعاوی خانواده که خواهان زوجه است.ملاک اقامتگاه زوجه است

به استناد ماده ١٢قانون حمايت خانواده مصوب ١٣٩١📌زن ميتواند در دادگاه محل اقامت خود اقامه دعوا كند و به حكم صريح قانون ❇️اختيار انتخاب اقامتگاهبا زن است  در مواردي كه زوجه خواهان دعواي خانوادگي است و این تعیین اقامتگاه به عهده خودش است و ميتواند در 📍محل اقامت خود اقامه دعوا كند

نکته :استثنا این ملاک خواسته مهریه غیرمنقول زوجه است .

اين معني كه كه طبق اصل كلي صلاحيت محلی  دادگاهها ؛📍حوزه قضايي محل وقوع مال غيرمنقول صالح به رسيدگي است .

٢- اگر زوجین علیه یکدیگر اقامه دعوا کرده باشند ودعوایشان همزمان ودر یک روز باشد ملاک صلاحیت اقامتگاه زوجه است 

مستفاد از ماده ١٣قانون حمايت خانواده ؛در موارد اختلاف در صلاحيت اگر زوجين عليه يكديگر طرح دعوا كرده باشند چنانچه دعواي زوجين همزمان نباشد ملاك 📍صلاحيت محل اقامت طرفي است كه 📆زودتر دعوا مطرح كرده است و زماني كه زن و مرد همزمان و در يك روز دعوا عليه يكديگر مطرح كرده باشند ملاك صلاحيت📍محل اقامت زوجه است.

٣-اگر زوجین به داشتن اقامتگاه مستقل  زوجه توافق کنندو یا زوج مجهول المکان باشد ملاک اقامتگاه زوجه است 

مستفاد از ماده ١٠٠٥قانون مدني
الف-زماني كه زوجين توافق كنند كه زن اقامتگاه مستقلي داشته باشد اين توافق ملاك تعيين اقامتگاه زوجه است.
ب- زماني كه زوج يا همسرمجهول المكان باشد يا اقامتگاه مشخصي نداشته باشد ملاك همان محل اقامت زوجه است كه اين قسمت ماده ١٠٠٥قانون مدني دقيقا منطبق بر مفهوم ماده١٢قانون حمايت خانواده كه ملاك اصل بر صلاحيت محل اقامت زوجه است مي باشد.

٤– اگر به حکم قطعی دادگاه ,زن به خاطر امنیت جانی نتواند در منزل مشترک سکونت کند.ملاک صلاحیت اقامتگاه زوجه است 

به تجويز ماده ١١١٥قانون مدني :اگر بودن زن در منزل شوهر متضمن خوف ضرر جاني و مالي و شرافتي شود زن ميتواند براي خود مسكن مستقل تهيه كند و دادگاه نمي تواند زن را اجبار به سكونت با زوج كند و البته در اين مورد نياز به حكم دادگاه دارد تا زن بتواند استحقاق مطالبه نفقه را داشته باشد و اين حق مالي وي اسقاط نگردد .

٥- ملاک صلاحیت اقامتگاه زوجه است اگر زوجین در خارج کشور مقیم باشند و هردو به صورت موقت ساکن ایران باشند .

و در آخر بهتر است بدانید :

برای اقامه دعوا مستفاد از قسمت اخير ماده ١٤قانون حمايت خانواده 📍زوجين ميتوانندبراي اقامه دعوا در تعيين محلي خاص توافق كنند📜 البته در فرض ماده ,زوجين در ايران اقامت ندارند وليكن ميتوان وحدت ملاك گرفت كه توافق براي تعيين محلي به منظور اقامه دعوا براي زوجين امكانپذيراست. چون اين قاعده تبعيت به نظرميرسد قانون آمره نيست و توافق خلاف آن امكانپذيراست.

مستندات قانونی 

قانون حمایت خانواده:

ماده۱۲ـ در دعاوی و امور خانوادگی مربوط به زوجین، زوجه می تواند در دادگاه محل اقامت خوانده یا محل سکونت خود اقامه دعوی کند مگر در موردی که خواسته، مطالبه مهریه غیرمنقول باشد.
ماده۱۳ـ هرگاه زوجین دعاوی موضوع صلاحیت دادگاه خانواده را علیه یکدیگر در حوزه های قضایی متعدد مطرح کرده باشند، دادگاهی که دادخواست مقدم به آن داده شده است صلاحیت رسیدگی را دارد. چنانچه دو یا چند دادخواست در یک روز تسلیم شده باشد، دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به دعوای زوجه را دارد به کلیه دعاوی رسیدگی می کند.
ماده۱۴ـ هرگاه یکی از زوجین مقیم خارج از کشور باشد، دادگاه محل اقامت طرفی که در ایران اقامت دارد برای رسیدگی صالح است. اگر زوجین مقیم خارج از کشور باشند ولی یکی از آنان در ایران سکونت موقت داشته باشد، دادگاه محل سکونت فرد ساکن در ایران و اگر هر دو در ایران سکونت موقت داشته باشند، دادگاه محل سکونت موقت زوجه برای رسیدگی صالح است. هرگاه هیچ یک از زوجین در ایران سکونت نداشته باشند، دادگاه شهرستان تهران صلاحیت رسیدگی را دارد، مگر آنکه زوجین برای اقامه دعوی در محل دیگر توافق کنند.

قانون مدنی:

ماده ۱۰۰۵-اقامتگاه زن شوهردارهمان اقامتگاه شوهراست معذلک زنی که شوهراواقامتگاه معلومی نداردوهمچنین زنی که بارضایت شوهرخودویا به اجازه محکمه مسکن علیحده اختیارکرده میتوانداقامتگاه شخصی علیحده نیزداشته باشد

ماده ۱۱۱۵- اگربودنزن باشوهردریک منزل متضمن خوف ضرربدنی یامالی یاشرافتی برای زن باشدزن میتواندمسکن علیحده اختیارکندودرصورت ثبوت مظنه ضررمزبورمحکمه حکم بازگشت به منزلشوهرنخواهددادومادام که زن در بازگشتن به منزل مزبورمعذوراست نفقه برعهدهشوهرخواهدبود.

نویسنده مطلب :سمیرا پوریحیی